τοποθέτηση του περ. συμβούλου της "αττικής γης" Δ. Βαρελά για το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας/Αττικής

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ 5^η

4-2-2014

ΘΕΜΑ 1^Ο Η.Δ.:  Γνωμοδότηση επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.) του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας/Αττικής (ΡΣΑ) 20121

ΟΜΙΛΗΤΗΣ: Δημήτρης Βαρελάς

          Κύριε Πρόεδρε, κύριοι συνάδελφοι, αγαπητές κυρίες του Ρυθμιστικού Οργανισμού Αθήνας, θεωρώ ότι το κείμενο που έχουμε μπροστά μας, το ρυθμιστικό σχέδιο δηλαδή κατ΄ ουσίαν, είναι πάρα πολύ σημαντικό κυρίως για τους στόχους που βάζει. Και εγώ το θεωρώ και γενικά θετικό. Με όποιες επιφυλάξεις μπορεί να έχει κανένας, και για κενά και - αυτό που τόνισαν και άλλοι συνάδελφοι - για κάποιες υπαναχωρήσεις.

          Το βασικό ερώτημα όμως είναι, ποιοι από αυτούς τους στόχους που μπαίνουν, θα υλοποιηθούν και ακόμα σημαντικότερο, ποιος θα τους υλοποιήσει;

          Εδώ συνάδελφοι, και επιτρέψτε μου με την πολύ μεγάλη πείρα που έχω στην αυτοδιοίκηση, να πω ότι σηκώνω τα χέρια ψηλά. Γιατί το έργο, το έχουμε δει και το έχουμε ξαναδεί πολλές φορές. Οι προτάσεις του ρυθμιστικού διαχρονικά αφότου ξεκίνησε το ΄85, δε θυμάμαι ακριβώς, έχουν μείνει οι πιο πολλές, σχεδόν όλες, σχέδια επί χάρτου. Και αυτό είναι που πρέπει να αλλάξει. Αυτό για εμάς είναι το κομβικό σημείο. Δεν ξέρω ποιος μπορεί να το υλοποιήσει, ξέρω όμως σίγουρα ποιος δεν μπορεί να το υλοποιήσει. Δε μπορεί ούτε η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, που συνήθως, με ελάχιστες εξαιρέσεις, είναι από ανεπαρκής έως ανεπαρκέστατη. Διαχρονικά μιλάω, όχι για τη σημερινή. Ούτε η υπαλληλία γραφειοκρατική εν πολλοίς και έχω και προσωπική εμπειρία από κάποιες υποθέσεις του ΥΠΕΚΑ. Θα μου πεις, έχεις εμπειρία από ένα τμήμα, είναι έτσι όλο; Εξ΄ όνυχος το λέοντα.

          Τι μας μένει; Αν αυτά που είπα έχουν βάση, το συμπέρασμα είναι ότι μόνο η Περιφέρεια Αττικής, μπορεί να αναλάβει αυτή την ιστορία. Και χάρηκα ιδιαίτερα που λίγο πολύ, όλοι το έβαλαν. Άρα λοιπόν, όλο το βάρος που σήμερα πέφτει σε εμάς είναι η υλοποίηση της ακροτελεύτιας παραγράφου  που βάζει η Διεύθυνση Περιβάλλοντος. Δηλαδή να αποφασίσουμε ότι απαιτούμε, απαιτούμε είναι η λέξη, ο Οργανισμός της Αθήνας να υπαχθεί στην Περιφέρεια Αττικής, με τα χαρακτηριστικά πραγματικού μηχανισμού διακυβέρνησης και σχεδιασμού του χώρου της Αττικής.

          Και πιστεύω κύριε Περιφερειάρχη, ότι αυτό πρέπει να ξεκινήσει από σήμερα αυτή η απαίτηση. Και εν όψει Εκλογών Αυτοδιοικητικών, που ξαφνικά οι Περιφέρειες από εκεί που είμαστε στην αφάνεια όλο αυτό το διάστημα, θα βρεθούμε στο επίκεντρο, πρέπει αυτό το θέμα, όχι μόνο αυτό αλλά κυριαρχικά και αυτό, να μπει στην ημερήσια διάταξη.

          Στο σημείο αυτό θέλω να δώσω, το έχω κάνει και άλλη φορά, τα συγχαρητήρια στην Υπηρεσία μας. Πολλές φορές γκρινιάζω με τις υπηρεσίες, αλλά στη Διεύθυνση. Συνήθως όταν τα θέματα είναι δύσκολα, τα αφήνουμε στο περιθώριο και δεν τα παρακολουθούμε. Τουλάχιστον, γιατί το έχω υποστεί, να θέλω να παρακολουθήσω κάτι, και οι συζητήσεις να μη με αφήνουν.

          Τα συγχαρητήρια λοιπόν στην Υπηρεσία μας.

          Και το δεύτερο που θέλω να πω, επειδή σε πηγαδάκια το είχα ακούσει, μην αρχίσουμε μεμψιμοιρίες του στυλ οι υπάλληλοι της Περιφέρειας, δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα με τέτοια. Θα στελεχωθούν οι υπηρεσίες από πιο έμπειρους και μπορούν στην πορεία να μάθουν, γιατί το βέβαιο είναι ότι αν μείνει στο ΥΠΕΚΑ, θα βουλιάξει.

          Λίγα για την ουσία. Θεωρούμε εξαιρετικά σημαντικό το ότι εισάγει ρητά την αρχή της συμπαγούς πόλης, με τη διαφύλαξη του εξωαστικού χώρου ως σημαντικού περιβαλλοντικού και παραγωγικού πόρου. Είναι πάρα πολύ σημαντικό, σκεφτόμουν καθώς το διάβαζα, να μην αφήσουμε στις μελλούμενες γενιές μόνο το χρέος, να τους αφήσουμε και κάτι άλλο πέρα από το χρέος. Γιατί το χρέος είναι σίγουρο ότι θα το έχουν για 50-60 χρόνια μετά. Μιλάει ρητά, και το θεωρώ θετικό, για την ανάσχεση της κατανάλωσης των εδαφικών πόρων. Για δόμηση και προσέξτε και το άλλο, εδώ έχει μια εσωτερική αντίφαση. Τη διαπίστωση ότι έχουμε υπερβεί τα αναγκαία έργα - να βρω την ακριβή διατύπωση - μπαίνει λοιπόν στόχος για τον περιορισμό της σπατάλης εδαφικών πόρων και τεχνικών έργων υποδομής. Με αυτή την έννοια το μεγάλο έργο  - ενδεχόμενα για  μελλοντικές ανάγκες - της διάνοιξης του Υμηττού, μας βρίσκει μη σύμφωνους. Νομίζουμε πρέπει να βρεθούν πιο ήπιες λύσεις. Να θυμίσω στο σώμα ότι εμείς αντιδράσαμε, στο βαθμό που μπορούσαμε, και στην απόφαση που πήραμε, για το έργο Διόνυσος – Ν. Μάκρη, γιατί είναι πολύ έντονη η παρέμβαση ενώ χρειάζεται ήπια, δε χρειάζονται διαπλατύνσεις. Δεν είναι σήμερα, ειδικά στην Ελλάδα της κρίσης, πρώτη προτεραιότητα τέτοια έργα, οδικά έργα μαμούθ. Έγινε η ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ, κάλυψε κάποιες σημαντικές ανάγκες μετακινήσεων. Ας γίνει ήπια προέκταση στην περιφερειακή του Υμηττού, ή όπου αλλού χρειάζεται. Και να δοθεί όλο το βάρος, στα μαζικά μέσα μεταφοράς, και κυρίως στα σταθερής τροχιάς. Θα πρέπει το ΜΕΤΡΟ να φτάσει στο Λαύριο, για πολλούς λόγους. Για την ανάπτυξή του γενικότερα και την ανάπτυξη του λιμανιού αλλά και του τουρισμού μέσω της κρουαζιέρας που μπορεί να εξυπηρετείται και από το Λαύριο, πάρα πολύ πιο εύκολα.

Να δούμε την ανάπτυξη περιφερειακής γραμμής ΜΕΤΡΟ, που θα ενώνει, το είχε εισηγηθεί ο Γιώργος ο Δημαράς στο Περιφερειακό Συμβούλιο, να ενώνει τις σημερινές γραμμές και να μπορεί να εξυπηρετεί περιοχές που δεν εξυπηρετούνται σήμερα. Πριν 10 μέρες ήθελα να πάω - και δεν είχα αυτοκίνητο – από την Ακρόπολη κάπου στα Σίδερα Χαλανδρίου, πήρα ταξί, δε γινόταν να με εξυπηρετήσει, εύκολα, δημόσιο μέσο.

          Να πω ακόμα ότι είναι σημαντικοί οι στόχοι που μπαίνουν για την ανάπτυξη αστικών και περιαστικών πάρκων. Αλλά κάθε φορά που τα διαβάζω,  μου μπαίνει στο μυαλό ότι κανείς δεν  θα ενδιαφερθεί για αυτά. Ποιος για παράδειγμα θα βάλει μπρος να γίνει το μητροπολιτικό πάρκο αρχαίων λατομείων της Πεντέλης; Μια περιοχή που την ξέρω και την κουβεντιάζαμε και στο Δήμο Κηφισιάς. Μόνο η Περιφέρεια, σε συνεργασία με τους όμορους Δήμους. Τον ΣΠΑΠ που υπάρχει, εν προκειμένω. Ποιος θα ενδιαφερθεί για το πάρκο του Κηφισού; Φτιάχτηκαν με μεγάλες τυμπανοκρουσίες οι φορείς διαχείρισης, ότι τάχα θα μας έλυναν το πρόβλημα. Και δε γίνεται τίποτα. Σήμερα που μιλάμε στις όχθες του ποταμού, πάνε και στήνονται μάντρες οικοδομών.

Θα πω δυο κουβέντες για τα ρέματα και θα κλείσω.

          Να κάνω όμως πρώτα μια επισήμανση προς τις εκπροσώπους του Οργανισμού. Στους τόπους γεωμορφολογικού ενδιαφέροντος δε βρήκα και νομίζω ότι είναι λάθος, το χώρο των παλαιοντολογικών ευρημάτων στο Πικέρμι. Νομίζω είναι πάρα πολύ σημαντικό, κάπου πρέπει να υπαχθεί. Μπαίνει άλλος χώρος από το Πικέρμι, αλλά αυτός είναι ο σημαντικός. Έχει και αρχαιολογική αξία, αλλά η επιστημονική του - και για την θεωρία της εξέλιξης - είναι πολύ σημαντική. Ο σημαντικότερος χώρος που υπάρχει στην Ελλάδα και από τους πιο σημαντικούς στον κόσμο.

Είναι φιλόδοξοι οι στόχοι που μπαίνουν για τα ρέματα. Όμως υπάρχουν τα ρέματα της 4^ης προτεραιότητας που είναι μη καταγεγραμμένα. Πρέπει από εκεί να αρχίσει η δουλειά και εγώ λέω εδώ να μην περιμένουμε το ρυθμιστικό, να αρχίσει η Περιφέρεια τώρα. Και επιτέλους να μπούμε πέρα από τις οριοθετήσεις. Στην κατεδάφιση των αυθαιρέτων που βρίσκονται στις κοίτες, στο ξεμπάζωμα, σεβόμενοι κάθε φορά τη νομιμότητα. Οι καταπατητές, προφανώς δεν τη σεβάστηκαν, αλλά εμείς να την σεβαστούμε, αλλά να προχωρήσουμε. Και όχι κάθε που έχουμε εκλογές, να αρχίζουμε τις υπαναχωρήσεις. Τα ρέματα μέσα στην πόλη, πρέπει να αναπλαστούν και υπάρχουν πανέμορφα ρέματα, στα βόρεια είναι για παράδειγμα το ρέμα της Πύρνας. Υπάρχουν στα συρτάρια του Δήμου Κηφισιάς μελέτη και σχέδια από φοιτητές του Πολυτεχνείου  - την έκαναν σαν διπλωματική εργασία  -  που προτείνει την Πύρνα χώρο περιπάτου κ.α.

Τελευταίο, για την Πανεπιστημίου. Εμείς είχαμε επιφυλάξεις. Όταν πρωτοήρθε το θέμα το καταψηφίσαμε. Στη πορεία, και με τις συζητήσεις, διασκεδάστηκαν κάποιες από αυτές τις επιφυλάξεις. Πάντως η αρχική μας επιφύλαξη που οφείλονταν στο πιθανό κυκλοφοριακό πρόβλημα που θα δημιουργήσει η πεζοδρόμηση και στο ότι είναι πιθανό η περιοχή να εξελιχθεί σε μεταμεσονύχτιο γκέτο παρανόμων, εξακολουθεί να υπάρχει. Χάρηκα με την επισήμανση που κάνει η Υπηρεσία, έβαλε και τον όρο που εγώ δεν ήξερα, κοινωνικό σχεδιασμό και νομίζω ότι σε αυτό πρέπει να δοθεί ένα πολύ μεγάλο ειδικό βάρος, μη φτιαχτεί κάτι τεχνικά πολύ όμορφο, και το βράδυ ερημώνει και είναι κέντρο ανομίας. Εξακολουθούμε εμείς να το φοβόμαστε ακόμα.

Στεκόμαστε θετικά στο Ρυθμιστικό, με τις όποιες επιφυλάξεις μπορεί να διατυπώνουμε. Το πρόβλημα είναι όμως ποιος το υλοποιεί και πρέπει να μπει, αύριο,  στόχος από όλες τις παρατάξεις που θα πάρουν μέρος στις εκλογές, ότι  αυτή είναι δουλειά της Περιφέρειας. Κάποιοι λένε, δεν είμαι ειδικός να έχω γνώμη, ότι ακόμα και οι συνταγματικές δυσκολίες μπορούν να ξεπεραστούν. Ευχαριστώ.