ομιλία του συμβούλου της "αττικής γης" Δ. Βαρελά για το πρόγραμμα ανάπλασης Βοτανικού – Λ. Αλεξάνδρας

 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ 20η

3/7/2012

 ΘΕΜΑ: Γνωμοδότηση επί της Στρατηγικής Μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων της ειδικής μελέτης για την υλοποίηση του προγράμματος διπλής ανάπλασης των περιοχών Βοτανικού – Λ. Αλεξάνδρας

ΟΜΙΛΗΤΗΣ: Δημήτρης Βαρελάς

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Υπάρχει ένα σημείο συμφωνίας, ότι το θέμα είναι πάρα πολύ σοβαρό και πρέπει σοβαρά να συζητηθεί. Τόσο σοβαρό που στο παρελθόν είχε γίνει πολλές φορές πρωτοσέλιδο, υπήρξαν έντονες αντιπαραθέσεις, όσοι θυμούνται, πανό στα γήπεδα, αισχρά συνθήματα και άλλα. Πρέπει να κουβεντιάσουμε, λοιπόν, το θέμα με ηρεμία, Διαφωνώ ότι το θέμα έχει ιδεολογική χροιά. Απλώς κάποιοι έχουν στο μυαλό τους εικονική πραγματικότητα και διάφορα ιδεολογήματα.

Το θέμα πρωτοξεκίνησε το 2001 από τη πρόταση του Αβραμόπουλου, του τότε Δημάρχου, να προτείνει τη μεταφορά του γηπέδου του Παναθηναϊκού από τη λεωφόρο στο Βοτανικό, επειδή ήταν κοινό δεδομένο ότι το κουφάρι της λεωφόρου δεν έπρεπε πλέον να υπάρχει. Ένα το κρατούμενο, να μην το ξεχνάμε από το συλλογισμό μας.

Από εκεί και μετά, υπήρχε η σκέψη να γίνει και ανάπλαση και στις δύο περιοχές. Παρεμβλήθηκε ο Βωβός, είχε πληροφόρηση; Έγινε μετά; Δεν μας αφορά, έδωσε περίπου 50.000.000 στην ΕΤΜΑ, αγόρασε εκατό στρέμματα. Σύμφωνα με την εισφορά σε γη, έδωσε τα 57, αν δεν κάνω λάθος, στο Δήμο της Αθήνας και κράτησε τα 43 για λογαριασμό του. Πέτυχε - και τα επιχειρηματικά συμφέροντα στην Ελλάδα δυστυχώς είναι ασύδοτα, σε αυτό να συμφωνήσουμε,- να πετύχει πάρα πολύ ευνοϊκούς όρους. Στηριζόμενος και στο ότι είχε γκρεμίσει κάποια κτίρια, κατάφερε να πάρει ένα συντελεστή δόμησης 1,6, ο οποίος βέβαια ήταν εξωφρενικός.

Έτσι, λοιπόν, έγινε η προσφυγή στο ΣτΕ, το οποίο είπε ότι πρέπει να γίνει ανασχεδιασμός του προγράμματος. Προσέξτε. Δεν κατήργησε το Π.Δ., το νόμο τέλος πάντων τον παλαιό του 06΄  που προέβλεπε τη Διπλή Ανάπλαση και έτσι μας προέκυψε ο νέος νόμος, ο οποίος πέτυχε, κατά τη γνώμη μας, σημαντικά. Μείωσε τη συνολική δόμηση κατά 65.700 τετρ. μέτρα, περίπου το 40% του αρχικού και αυτή η καινούργια δόμηση είναι της τάξης μεγέθους, νομίζω και υπολείπεται, από αυτά που είχε η ΕΤΜΑ πριν κατεδαφιστεί. Αποτέλεσμα είναι να αυξηθούν, σε σχέση με το πρώτο λέω διάταγμα, κατά 25 στρέμματα περίπου οι χώροι πράσινου και έτσι μαζί με την Αλεξάνδρας, φτάνουν περίπου τα 180 στρέμματα. Νομίζω το ΣτΕ έλεγε να μην είναι λιγότερα από 70. Να πω ότι το νέο Π.Δ., που νομίζω είναι έτοιμο  από το Δήμο της Αθήνας, θα τύχει της έγκρισης του ΣτΕ και μετά θα γίνει διάταγμα, δηλαδή θα πέσει η υπογραφή. Έτσι έρχεται σήμερα το θέμα.

Στο σημείο αυτό να πω ότι στο Δημοτικό Συμβούλιο των Αθηνών το θέμα εγκρίθηκε με πλειοψηφία πάρα πολύ μεγάλη: 28 ψήφοι υπέρ, 3 ψήφοι κατά.

Εδώ προβλήθηκαν διάφορες ενστάσεις, πάρα πολλές είναι απολύτως σεβαστές και βεβαίως χρειάζεται ορθολογισμός. Να βάλουμε στη ζυγαριά τα υπέρ και τα κατά, δεν είναι άσπρο – μαύρο, για να καταλήξουμε ορθολογικά και με ρεαλισμό.

Υπήρξαν οι φόβοι, μήπως κάνει μόνο ο Βωβός το εμπορικό κέντρο και τα άλλα μείνουν. Αυτό δεν γίνεται. Είναι διασφαλισμένο ότι οι εργασίες πηγαίνουν παράλληλα, οι εργασίες δηλαδή του Ερασιτέχνη που θα υλοποιήσει ο Βωβός. Να πω εδώ ότι το γήπεδο του Παναθηναϊκού, της ΠΑΕ για να μη γίνεται σύγχυση, είναι σε χώρο του Δήμου Αθηναίων, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία το ποιός θα το κατασκευάσει και θα δοθεί με παραχώρηση. Δηλαδή και αν αυτό δε γίνει σήμερα, δεν ακυρώνεται το υπόλοιπο έργο.

Να πω ακόμα ότι θα δοθεί άδεια κατεδάφισης της Αλεξάνδρας. Εδώ υπάρχουν κάποια αλισβερίσια με επιστολές, επειδή από ό,τι καταλαβαίνω, δεν έχει και πολύ εμπιστοσύνη ο ένας στον άλλον. Σε κάθε περίπτωση, όμως, μετά το γκρέμισμα της Αλεξάνδρας, θα δοθεί άδεια χρήσης του Ερασιτέχνη στο Βοτανικό, στον Ελαιώνα και στη συνέχεια άδεια λειτουργίας στο mall που θα γίνει, αν θα γίνει εκεί πέρα. Εγώ συμφωνώ με τις εκτιμήσεις ότι σήμερα, σε αυτή την κρίση, πιθανόν και να μη γίνει. Έτσι, λοιπόν, εξασφαλίζεται η αλληλουχία των εργασιών και η επιδίωξη του Δήμου να γίνουν ταυτόχρονα οι αναβαθμίσεις των δύο περιοχών. Στις συμβατικές υποχρεώσεις, λοιπόν, του κατασκευαστή του εμπορικού κέντρου είναι τα 7.500 τετρ, μέτρα των εγκαταστάσεων του Ερασιτέχνη και όχι της ΠΑΕ, το τονίζω. Επιπλέον, στο εμπορικό κέντρο θα δοθούν 3.000 μέτρα για χρήση του Δήμου Αθηνών.

Τώρα να πω δύο κουβέντες για τις ενστάσεις που πρόβαλαν, απευθύνομαι στους φίλους μου τους οικολόγους και στον ιδιαίτερα αγαπητό μου Γιώργο Δημαρά, ότι έχει στο μυαλό του ιδεολόγημα, δηλαδή το τι προέβλεπε ο νόμος Λαλιώτη για το Ελληνικό. Να φυτευτεί λέει  και να γίνει πράσινο. Ξέρετε πόσο είναι ιδιοκτησία του ευρύτερου δημόσιου τομέα στον Ελαιώνα; Εϊναι μόνο 15%. 10% είναι το Δημόσιο με νομικά πρόσωπα κ.λπ. και είναι και κάποιου άλλου είδους εγκαταστάσεις άλλο ένα 5% στρατιωτικές. Πρέπει να απαλλοτριωθεί το υπόλοιπο για να γίνουν αυτά τα πράγματα. Αν πάρουμε παράδειγμα την τιμή που έδωσε ο Βωβός, δηλαδή για τα 100 στρέμματα 50.000.000, η αξία των 9.000 στρεμμάτων, κάντε τον πολλαπλασιασμό, είναι κάπου 4,5 δις. Ποιος θα τα δώσει αυτά; Το κράτος; Οι Δήμοι;

Εδώ να επισημάνω και το άλλο. Η χωροταξική διάταξη στην περιοχή αφορά τους Δήμους Ρέντη κατά 40%, της Αθήνας κατά 23%, του Αιγάλεω κατά 18%, -τα στρογγυλεύω- του Ταύρου κατά 14% και το Περιστέρι 5%. Μπορεί ο καθένας Δήμος να απαλλοτριώσει τα κομμάτια που διοικητικά του ανήκουν; Μπορεί το κράτος; Είναι αδύνατο για τις επόμενες δεκαετίες και όσοι, λοιπόν, επιχειρηματολογούν, δεν πρέπει να βγάζουν από το μυαλό τους αυτό το πραγματικό γεγονός. Δηλαδή έχουμε ή αυτό που λέγεται, να το βάλω σε εισαγωγικά, «ανάπλαση», αν δεν αρέσει, δεν θα κολλήσουμε εκεί, αλλά το κουφάρι της Αλεξάνδρας, με όλες τις δυσκολίες που δημιουργεί και τη χαβούζα στον Ελαιώνα που δεν είναι μόνο μεταφορικό, είναι και κυριολεκτικό. Στο ρέμα κάτω χύνονται απόβλητα από πολλές δραστηριότητες της περιοχής και κανένας μέχρι τώρα δεν έχει κάνει κανέναν έλεγχο. Άρα, λοιπόν, η αντιπαράθεση δεν είναι αυτό που μπορεί να έχουμε στο μυαλό μας. Ωραία και εγώ θέλω πράσινο και βέβαια πάλι είναι υπό συζήτηση, 4.000 στρέμματα που προέβλεψε ο νόμος Λαλιώτη, δηλαδή δέκα Πεδία του Άρεως, αν μπορεί, να συντηρηθεί. Δεν ξέρω ποιος θα τα συντηρούσε.

Πιστεύω, λοιπόν, αυτό είπα, δεν είναι συζήτηση ιδεολογική, αλλά μερικοί έχουμε στο μυαλό μας ιδεολογήματα, έχουμε μία εικονική πραγματικότητα και πάνω σε αυτή σχεδιάζουμε.

Δύο κουβέντες ακόμα.

Υπάρχει η ένσταση ότι θα γίνει τσιμεντοποίηση. Μπορεί να γίνει, αλλά ας αποτραπεί. Μπορούν οι Δήμοι να πάρουν πρωτοβουλίες, να νομοθετήσουν και τις χρήσεις και ακόμα τους συντελεστές δόμησης. Στις περιοχές εκεί είναι πάνω από 1,2 που παίρνει ο Βωβός. Ας το  πάμε μισό, αν μπορουν οι δήμοι.  Ο Ιωακειμίδης, ο Δήμαρχος Ρέντη σε ανύποπτο χρόνο είχε πει ότι αν δε διανοιγούν δρόμοι και δεν πέσουν χρήματα, δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Θα διαιωνίζεται αυτή η κατάσταση. Δεν το είπε τώρα, το είχε πει πριν από καιρό. Δεν μπορεί να αλλάξει ευκολα η κατάσταση.

Ξέρετε πως μπορεί να αλλάξει; Το 1921 υπήρξε πρόταση από τον πολεοδόμο, οι αρχιτέκτονες θα τον ξέρουν, Λελούδα, να γίνει ο ελαιώνας γεωργική γη. Ορίστε, πεδίον δόξης λαμπρόν. Έχει τα κότσια η πολιτεία να χαρακτηρίσει την περιοχή γεωργική γη; Η οποία βεβαίως είναι πάρα πολύ εύφορη και γίνεται χωρίς κόστος. Νομίζω, όμως, ότι και αυτό είναι εξωπραγματικό. Μακάρι να μπορούσε να γίνει.

Το δεύτερο. Ενοχοποιούμε υπέρ το δέον τα επιχειρηματικά συμφέροντα. Εγώ το ξαναείπα πριν λίγο, ότι πραγματικά στην Ελλάδα, ειδικά οι κατασκευαστικές, λυμαίνονται τον τόπο. Λυμαίνονται στην κυριολεξία. Όταν φτιάχνουν εθνικές οδούς που πάνε τρεις φορές πάνω από ό,τι πάνε στην Ευρώπη, λυμαίνονται. Αλλά τι να γίνει; Πως θα τους κάνουμε τους δρόμους; Υποχρεωτικά πρέπει να συνεργαστείς και θα προσπαθήσεις να τους βάλεις φρένο, στο βαθμό που η εξουσία μπορεί να αντιστέκεται. Δε γίνεται αλλιώς. Δε θα κάνουμε τη ΜΟΜΑ που είπε ο πρώην αρχηγός σας, κύριε Πλεύρη, μαζί με τα άλλα τα ευτράπελα, να πάνε οι δημόσιοι υπάλληλοι να μαζεύουν ελιές. Προφανώς θα τα κάνουμε με τους επιχειρηματίες, αλλά εκεί θα πρέπει να τους μπει φραγμός, φρένο, έλεγχος.

Να πω ακόμα ότι ο κίνδυνος τα μαγαζιά να κλείσουν εν μέρει οφείλεται στα μεγαθήρια mall. Οφείλεται κυρίως στην κρίση στο χαμό που γίνεται την τελευταία διετία. Αλλά μην ξεχνάτε, κάποιες μικρές επιχειρήσεις εδώ και δεκαετίες κλείνουν. Εξαφανίστηκαν τα μπακάλικα. Μένει που και που κανένα, διότι έγιναν τα σούπερ μάρκετ. Εδώ πάνε τα πράγματα από μόνα τους. Στα βόρεια έγινε Sprinter,  έγινε    Zara. Φύγανε τα μικρά μαγαζιά που πουλάγανε ρούχα. Δε φταίει κανένα mall στα βόρεια – βόρεια, δεν έγινε. Έγινε το Πλαίσιο, έγινε ο Κωτσόβολος, έγιναν οι άλλες αλυσίδες  με ηλεκτρονικά. Κλείσανε τα μαγαζάκια. Δε βρίσκεις να πας το κομπιούτερ για επισκευή στη γειτονιά. Πρέπει να πας στο Πλαίσιο ή σε άλλα ισοδύναμα. Άρα αυτή είναι μία πραγματικότητα που δεν μπορούμε εμείς να βάλουμε φρένο, λέγοντας ευχολόγια.

Αυτά είχα να πω για τις ενστάσεις οι οποίες – ξαναλέω – είναι πάρα πολύ σεβαστές, αλλά πρέπει στο ζύγι να βάλουμε τα θετικά και τα αρνητικά, να δούμε κατά που γέρνουν.

Εμείς,  λοιπόν, υπερψηφίζοντας, θέλουμε να κάνουμε και κάποιες συγκεκριμένες προτάσεις. Τις έστειλα στον Πρόεδρο της Επιτροπής το πρωί. Δεν ξέρω αν τις είδε και αν τις έχει υιοθετήσει.

Στη σελ. 15 η ΣΜΠΕ μιλάει για ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων, σελίδα 15 πάνω – πάνω όσοι έχετετο κείμενο και εκεί γράφει ευχολόγια. Εμείς λέμε, λοιπόν, αυτά που λέει θα πρέπει να έχουν άλλη διατύπωση, όχι να είναι απλή αναφορά σαν ευχολόγια. Και λέω: -       Θα εφαρμοστεί η ανακύκλωση των απορριμμάτων, με διαλογή στην πηγή των υλικών συσκευασίας και των οργανικών αποβλήτων.

Αυτά που η περίφημη οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα λέει, έχει γίνει νόμος του Κράτους, έχει υιοθετηθεί και εμείς κύριε Περιφερειάρχη, την έχουμε γράψει στα παλαιά μας τα παπούτσια, ας αρχίσει, ας αρχίσει από εκεί.

-         Θα τοποθετηθούν συμπιεστές για τη μείωση του όγκου των  απορριμμάτων και ψυκτικών θαλάμων για αποφυγή οσμών από τα οργανικά απορρίμματα.

-         Θα κατασκευαστεί τοπική μονάδα κομποστοποίησης για αξιοποίηση των κλαδεμάτων και των οργανικών αποβλήτων.

Τα μεγαθήρια κομποστοποίησης δεν έχουν τύχη. Πρέπει τοπικά να γίνονται αυτές οι διαδικασίες.

-         Τέλος, η συλλογή των απορριμμάτων από τις διοργανώσεις στο γήπεδο θα πρέπει να γίνεται αμέσως μετά τη λήξη τους.

Το σχέδιο έχει και μία λέξη που δείχνει λίγο αγραμματοσύνη. Εγώ δεν είμαι φιλόλογος, αλλά νομίζω ότι έχω δίκιο. Λέει «να γίνεται άμεσα». Νομίζω πρέπει να γίνεται αμέσως ή γρήγορα, μετά τη λήξη των εκδηλώσεων. Δεν είναι το άμεσα η σωστή λέξη. Ας διορθωθεί, αν δε γίνει δεκτό αυτό.

Να πω τώρα στη θέση 1, η δεύτερη παράγραφος είναι σε πλήρη αντίφαση με τη θέση 2 και πρέπει να φύγει. Η θέση 2 λέει:

 Η κατεδάφιση των υφιστάμενων αθλητικών  εγκαταστάσεων …

Στις προτάσεις της Περιφέρειας λέω τώρα.

… στην περιοχή ανάπλασης 1 δηλ. στη λεωφ. Αλεξάνδρας, να γίνει στα πλαίσια του χρονοδιαγράμματος κοινά αποδεκτού από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Νομίζω ότι έχει διασφαλιστεί. Είναι εδώ και εκπρόσωπος του Δήμου της Αθήνας. Ενδεχομένως θα μπορεί να δώσει τέτοιου είδους διευκρινίσεις. Ενώ από πάνω λέει να προηγηθεί. Δε γίνεται. Εϊναι δύο αντιφατικές προτάσεις. Το επεσήμανα και στην κ. Παρασκευοπούλου. Συμφώνησε, νομίζω. Δεν πρέπει να μείνει.

Στην επόμενη διάταξη, στην 4 νομίζω, εκεί που μιλάει για τη μείωση των κοινοχρήστων χώρων, αυτή έχει προβλεφθεί από το πρωτο διάταγμα στο δευτερο και τα αποτελέσματα που επιφέρει. Άρα, λοιπόν, αυτό που λέμε να κάνουμε νέα μελέτη, δεν νομίζω ότι εδώ έχει θέση, Θα μπορούσε ή να φύγει ή να γίνει ως εξής:

  Η μείωση των κοινόχρηστων χώρων, η οποία συνδέεται με τη λειτουργία του εμπορικού κέντρου και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις που απορρέουν από αυτή, θα πρέπει να αντισταθμιστούν, εκτός από τη μείωση του συντελεστή δόμησης από 1,6 σε 1,2…

… με την κατασκευή βιοκλιματικών κτιρίων…

… καθώς και με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Τέλος, να πω το ρήμα για την πεζοδρόμηση της λεωφ. Αλεξάνδρας πρέπει να είναι «να εξεταστεί». Έχουν πάει πολλές φορές, υπάρχουν πολλές αντιφάσεις εκεί πέρα και ίσως να μην μπορεί να γίνει. Δε θυμάμαι τι ακριβώς λέει. Να εξεταστεί αυτή περίπτωση.

Αγαπητοί συνάδελφοι, εγώ λέω πάλι ότι το θέμα δεν είναι άσπρο – μαύρο. Υπάρχουν υπέρ, υπάρχουν και κατά. Εμείς θέλουμε να κινηθούμε σε βάση ρεαλιστική, ότι δηλαδή σήμερα υπάρχει μία  διπλή απαράδεκτη κατάσταση και θα μείνει για τις επόμενες δεκαετίες, πολλές δεκαετίες. Έναντι αυτού, προτείνουμε, με όλα τα πιθανά αρνητικά, που κάποια θα αποφευχθούν, κάποια μπορεί να μην αποφευχθούν, προτείνουμε να στηριχθεί αυτή η στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Ευχαριστώ.